عملیات‌های ماندگار آبان‌ماه

عملیات آفندی و پدافندی شمال آبادان- ۸و ۱۳۵۹/۰۸/۰۹

هر چند عملیات به اهداف نهایی خود نرسید، ولی با رسیدن به مواضع دشمن و وارد آوردن تلفات و ضایعات قابل توجه روحیه تهاجمی نیروهای خودی تقویت شد و زمینه برای طراحی و اجرای عملیات بعدی به خوبی مهیا شد.
همزمان با اجرای این عملیات عراق توانست آخرین مقاومت ها را در خرمشهر متوقف کرده و تا ابتدای پل را تصرف کند.
نتیجه:
-از میزان تلفات انسانی عراقی گزارشی واصل نشده است.
-اهداف تعیین شده آزاد نشد.
-تعداد 15 دستگاه تانک دشمن منهدم شد.
عملیات پدافندی پای پل کرخه- 9/8/1359
با عدم موفقیت حمله لشکر 21 حمزه ارتش جمهوری اسلامی ایران در تاریخ 23 فروردین سال 1359 این لشکر در شرق رودخانه کرخه مستقر شدند و عناصری از تیپ دوم دزفول در سرپل غرب رودخانه استقرار یافتند. حفظ سرپل اشغالی بسیار حائز اهمیت بود و تا عملیات فتح المبین در سال 1361 این سرپل نه تنها در مقابل حملات مکرر نیروهای عراقی با رشادت و جانبازی رزمندگان دلاور ارتش ایران حفظ شد، بلکه با عملیات های متهورانه گسترش و توسعه پیدا کرد.
بعد از تجدید سازمان، لشکر 21 حمزه با تحویل گرفتن سرپل از لشکر 92 زرهی در تاریخ هفتم آبان سال 1359 مسئولیت پدافند منطقه را به عهده گرفت. فرماندهان عراقی به تصور اینکه صدمات وارده به لشکر توانایی مقاومت سربازان ایرانی را به حدی کاهش داده است که با یک حمله می توانند سرپل را تصرف کرده و زمینه را برای عبور از رودخانه فراهم آورند، در مورخه نهم آبان همان سال حدود نیمه شب تهاجم سنگین خود را آغاز کرده و با پشتیبانی متمرکز آتش توپخانه به مدت 11 ساعت آن را ادامه دادند. خوشبختانه به دلیل مقاومت شدید نیروهای خودی، دشمن با به جا گذاشتن تلفات و ضایعات فراوان مجبور به عقب نشینی شد؛ سرپل حفظ شد و روحیه سربازان به شدت ارتقاء پیدا کرد.
نتیجه:
-حدود 240 نفر از نیروهای عراقی کشته و زخمی شدند و تعدادی نیز- از جمله یک فرمانده آتشبار- به اسارت درآمدند.
-سرپل غرب رودخانه حفظ شد و دشمن مجبور به عقب نشینی شد.
-5قبضه توپ همراه 10 دستگاه تانک و نفربر منهدم شد.
عملیات آفندی آزادسازی سوسنگرد- 26/8/1359
تهاجم گسترده عراق به ایران در استان خوزستان در سه محور عمده انجام گرفت. در محور دزفول، رزمندگان ارتش جمهوری اسلامی ایران توانستند دشمن را در غرب رودخانه کرخه زمین گیر و از قطع جاده اهواز اندیمشک جلوگیری کرده و حتی سرپلی را نیز در غرب رودخانه در پای پل کرخه حفظ کنند. در محور خرمشهر و آبادان قسمتی از خرمشهر اشغال شد و آبادان به شکل ناقص به محاصره درآمد. ولی در محور میانی جهت تصرف اهواز مقاومت سرسختانه نیروهای ایرانی که انسجام کاملی هم نداشتند، باعث شد تا عراق بارها سمت حملات خود را تغییر دهد، ولی هیچ گاه نتوانست موفقیتی در این زمینه به دست آورد. از این رو، جهت حفظ روحیه نیروهای متجاوز خود به تصرف شهر سوسنگرد اکتفا کرد تا بتواند با تغییر نام آن به <<خفاجیه>> زمینه تبلیغاتی محدودی را فراهم آورد. این اقدام در 25 آبان سال 1359 به نتیجه رسید.
لشکر 92 زرهی ارتش جمهوری ایران بی درنگ با هماهنگی یکان ها و رزمندگان موجود در منطقه اقدام به بازپس گیری سوسنگرد کرد و در ساعت 06:30 مورخه 26 آبان سال 1359 حمله خود را به طرف سوسنگرد آغاز کرد.
محور اصلی حمله در مسیر حمیدیه به سوسنگرد در جنوب رودخانه کرخه انتخاب شد و در شمال رودخانه نیز به طرف روستای سبحانیه و سوسنگرد حمله دیگری همزمان اجراء شد.
نتیجه:
-شهر سوسنگرد آزاد و مواضع پدافندی نیروهای عراق به رودخانه مالکیه متمایل شد. جاده حمیدیه سوسنگرد آزاد و دشمن حدود 15 کیلومتر عقب نشینی کرد.
-کشته و مجروح شدن 750 نفر از عراقی ها.
-سرنگونی یک هواپیما و یک بالگرد، انهدام 40 دستگاه تانک و نفربر، چند قبضه توپ و مقادیر زیادی تجهیزات از ضایعات عراق بوده است و تعدادی تانک و نفربر و مقادیر زیادی تجهیزات و وسایل مخابراتی به غنیمت گرفته شد.
عملیات آفندی عاشورا- 28/8/1359
انجام عملیات آفندی به ویژه در منطقه غرب کشور توسط نیروهای جمهوری اسلامی ایران در ماه های اولیه تجاوز دشمن، بسیار سخت و مشکل بود.
نیروهای ایرانی به دشواری عراق را متوقف کرده و در حالی که هنوز انسجام کامل و مناسبی بین یکان های نیروی زمینی ارتش ایران که به عنوان نیروهای اصلی جنگ عمل می کردند، با نیروهای مردمی که هنوز سازماندهی نشده و ترکیب مشخصی نداشتند، برقرار نشده بود، انتظار عمومی این بود که دشمن را به عقب رانده و جنگ به پایان برسد.
بر این اساس، انجام عملیات آفندی و حمله به عراق اجتناب ناپذیر بود که سرانجام یا منجر به بازپس گیری قسمتی از مناطق اشغالی می شد و یا اینکه باید به انهدام دشمن اکتفاء می شد.
عملیات عاشورا توسط لشکر 81 زرهی ارتش جمهوری اسلامی ایران بر این اساس طراحی و با هدف تصرف ارتفاعات <<بندپیرعلی>> و <<سارات ها>> اجراء شد. این عملیات که در بیست و هشتم آبان ماه 1359 آغاز شد، سه روز ادامه داشت، ولی منجر به تصرف زمین نشد.
خلبانان هوانیروز در این عملیات با 14 فروند بالگرد 92 ساعت پرواز کردند تا 107 نفر مجروح را تخلیه، 135 نفر رزمنده را هلی برن و هفت تُن بار و مهمات را جابه جا کنند.
نتیجه:
-اهداف پیش بینی شده آزاد نشد.
-به یک گردان از تیپ 29 دشمن و دو گروهان تانک و گردان 4 تیپ 32 نیروی مخصوص به میزان 60 الی 70 درصد آسیب وارد شد.
عملیات آفندی محرم (طرح عملیاتی کربلا5)- 10/8/1361
به دنبال انجام عملیات های موفق در نیمه اول سال 1361 توسط ایران و عدم موفقیت در ورود به خاک عراق در عملیات رمضان لازم بود تا فرصت پیش آمده مغتنم شمرده شود؛ چراکه دشمن با درک قدرت آفندی نیروهای ایرانی و از دست دادن سه چهارم مناطق اشغال شده از عمده مناطق درگیر عقب نشینی کرده و در مواضع مستحکم و موقعیت مناسبت تری متکی به خطوط مرزی آرایش یافته و مشغول پدافند شد.
تصرف مناطقی در خاک عراق توسط ایران چند هدف عمده را دنبال می کرد: اول دور کردن آتش توپخانه دشمن از شهرهای مرزی و دوم به دست آوردن موقعیت مناسب برای تنبیه متجاوز و موضع گیری قدرتمندانه در مذاکرات سیاسی و صحنه بین المللی.
عملیات محرم در محور شمالی منطقه جنوب در ارتفاعات حمرین و زبیدات و غرب رودخانه دویرج با رمز یا زینب (س) در این جهت انجام شد تا عمق خاک عراق را در محورهای زبیدات و طیب عراق مورد تهدید قرار دهد.
قابل ذکر است که این عملیات در هوای بسیار نامساعد و بارندگی شدید صورت پذیرفت و به پیروزی رسید.
خلبانان هوانیروز با به کارگیری 46 فروند بالگرد و 927 ساعت پرواز 1521 مجروح را تخلیه و 2194 نفر رزمنده را هلی برن و 85 تن مهمات و تدارکات را به منطقه حمل کردند.
نتیجه:
-550کیلومتر مربع از خاک میهن اسلامی و حدود 300 کیلومتر مربع از خاک عراق آزاد شد.
-10 پاسگاه مرزی و حوضچه های نفتی شرهانی و زبیدات عراق همراه با ارتفاعات حمرین و قله های 290 و 288 و 300 به تصرف نیروهای ایرانی درآمد.
-600 نفر کشته و زخمی و 3400 نفر به اسارت ایران درآمدند.
-100دستگاه تانک و نفربر و 200 دستگاه خودرو به همراه 12 فروند هواپیما منهدم شد و تعداد قابل توجهی ادوات زرهی و تجهیزات نظامی از جمله 149 دستگاه تانک و نفربر به غنیمت درآمد.
در این عملیات، شهید سروان سید طه ضرابی و شهید ستوان یکم علیرضا بیات و شهید سروان محمدی و شهید سروان بهزاد بهنوش و سروان حجت الله نوردی از فرماندهان یکان های لشکر 21 حمزه به خیل شهدا پیوستند